Leiderschap in sport is al vele jaren een centraal thema in de sportpsychologie. Het gaat om de manieren waarop individuen teamleden beïnvloeden om gemeenschappelijke doelen te bereiken. De recente decennia hebben ons begrip van wat effectief sportleiderschap nu precies inhoudt aanzienlijk verrijkt.
Op onze website vindt u heel wat onderzoek hierrond dat aantoont hoe ons team bij Leading Insights dit onderzoeksveld aanzienlijk heeft vooruitgeholpen. In deze sectie bieden we een kort overzicht van twee hoofdvragen binnen het leiderschapsonderzoek, voordat we de bestaande hiaten in onze huidige kennis bespreken en de specifieke onderzoeksvragen die dit nieuwe onderzoeksproject wil beantwoorden.
Leiderschap in sportteams komt vaak het meest zichtbaar van coaches en teamkapiteins. Het kan echter verrassend zijn dat dit niet de enige bronnen van leiderschap binnen een team zijn. Leiderschap kan ook informeel naar voren komen van teamleden die niet officieel als leiders zijn aangewezen.
Interessant is dat teamleden, ongeacht hun formele rollen, verschillende leiderschapsrollen kunnen aannemen, waaronder:
Het concept van 'gedeeld leiderschap' komt naar voren wanneer deze leiderschapsverantwoordelijkheden worden verdeeld onder coaches en teamleden. Gedeeld leiderschap is bewezen een sleutelkenmerk te zijn van zeer effectieve teams en is essentieel voor hun succes.
Recent onderzoek heeft ons begrip van effectief leiderschap in sport aanzienlijk verbeterd. Het laat zien dat effectief leiderschap minder gaat over de individuele leider ('ik' of 'mij') en meer over het collectief ('wij' en 'ons'—het team). Effectief leiderschap gaat over het uitoefenen van invloed via en samen met anderen, niet het uitoefenen van macht over hen. Het is een samenwerking tussen leiders en hun volgers.
De meest succesvolle leiders zijn degenen die een sterk gevoel van eenheid en saamhorigheid onder hun teams bevorderen. Dit concept staat bekend als sociale identiteit of teamidentiteit, wat verwijst naar iemands zelfconcept, afgeleid van de groepen waartoe die persoon behoort (bijvoorbeeld als speler van een clubteam of een nationaal team).
Leiders die uitblinken in het bevorderen van dit gevoel van 'wij’ en ‘ons’ staan bekend als identiteitsleiders. Bewijs suggereert dat coaches, teamkapiteins en informele leiders die identiteitsleiderschap beoefenen de samenhang, prestaties en mentale gezondheid van hun teamgenoten aanzienlijk kunnen verbeteren. Zo speelt identiteitsleiderschap een cruciale rol bij het benutten van het volledige potentieel van een team.
Hoewel we aanzienlijke vooruitgang hebben geboekt in het begrijpen van sportleiderschap, blijven er verschillende vragen onbeantwoord. Opvallend is dat veel van ons bestaande onderzoek is uitgevoerd in WEIRD (Westerse, Onderwezen, Geïndustrialiseerde, Rijke en Democratische) landen, zoals België. Dit roept de vraag op: Zijn concepten als gedeeld leiderschap en identiteitsleiderschap even effectief in sportteams uit niet-WEIRD landen, zoals India of Japan, waar de culturele dynamiek aanzienlijk anders kan zijn?
Om deze kloof aan te pakken, hebben we de CROLIS gemeenschap opgericht met leiderschapsonderzoekers over de hele wereld. Hierbij willen we grenzen doorbreken en het geografische bereik van onderzoek naar sportleiderschap uitbreiden, met als doel het minder WEIRD-centrisch te maken.
De papers gebaseerd op deze bevindingen zijn momenteel in het review proces. We zullen dit gedeelte bijwerken met de gepubliceerde versies zodra ze zijn geaccepteerd voor publicatie.