Leiderschap in de academische context

Kwalitatieve studie

Het kwalitatieve deel van ons project bestond uit twee studies.

De eerste studie had als doel een uitgebreide lijst te verschaffen van diverse leiderschapsgedragingen die worden getoond door de formele leider of door teamleden in de specifieke context van een universiteit.
De tweede studie had als doel vergelijkbare vormen van leiderschapsgedrag te groeperen in bredere leiderschapsrollen, zowel voor de formele leider als voor teamleden.

Studie 1: Kwalitatieve interviews

Het doel van dit eerste deel van het onderzoeksproject was om een uitgebreide lijst samen te stellen van alle leiderschapsgedragingen die (idealiter) worden gedemonstreerd door formele leiders of teamleden in de specifieke context van onze universiteit. Hier richtten we ons op positieve leiderschapsgedragingen die worden beschouwd als relevant om positieve resultaten te bereiken (bijvoorbeeld teameffectiviteit, welzijn van teamleden, ...).

Deelnemers

Er werden kwalitatieve interviews gehouden met 36 medewerkers.
Onze steekproef omvatte deelnemers uit de volgende soorten teams: (1) bestuursteams (bv. departements- of faculteitsbestuur); (2) onderzoeksgroepen; en (3) administratieve groepen of technisch personeel (ook aangeduid als ATP). Bovendien omvatte de steekproef mensen van de verschillende echelons en onderzoeksdomeinen aan de universiteit.
Zowel formele leiders als teamleden werden geïnterviewd.
De kwalitatieve interviews werden afgenomen door HR-professionals die waren getraind in het gebruik van een semi-gestructureerd interviewprotocol.

Data-analyse

Alle interviews werden opgenomen en getranscribeerd met behoud van de anonimiteit van de deelnemers.
Thematische analyse, volgens de stappen van open codering, axiale codering en selectieve codering, werd uitgevoerd om de verschillende leiderschapsgedragingen te identificeren. In dit proces werden verschillende gedragingen die qua inhoud overeenkwamen, gegroepeerd in een overkoepelend leiderschapsgedrag om de onderliggende acties correct weer te geven.

Resultaten

Door middel van deze grondige thematische analyse hebben we uiteindelijk een uitgebreide lijst gegenereerd van 50 verschillende leiderschapsgedragingen die van toepassing zijn op formele leiders en 40 verschillende leiderschapsgedragingen die van toepassing zijn op leiders binnen het team. Deze gedragingen vertegenwoordigen een breed scala aan acties en strategieën die kunnen bijdragen aan effectief leiderschap binnen de universitaire context. U kunt de lijst van alle leiderschapsgedragingen vinden op deze webpagina.

Studie 2: Focusgroepen

Na het samenstellen van een uitgebreide lijst van alle mogelijke leiderschapsgedragingen, streefden we in dit tweede deel ernaar om gelijkende vormen van leiderschapsgedrag te clusteren tot bredere leiderschapsrollen, zowel voor de formele leider als voor teamleden. Dit proces omvatte twee fasen: een individuele kaart-sorteeroefening en een kaart-sorteeroefening in groep, uitgevoerd in focusgroepen

Individuele kaart-sorteeroefening

9 leiderschapsexperten vanuit HR en het onderwijsbeleid binnen de universiteit werden gevraagd om vergelijkbare vormen van leiderschapsgedrag te clusteren tot bredere leiderschapsrollen.
Deelnemers gebruikten fysieke kaarten die de leiderschapsgedragingen en hun definities vertegenwoordigden in dit proces.
De oefening werd tweemaal uitgevoerd, eenmaal voor formele leiders (met 50 gedragingen) en eenmaal voor leiders binnen het team (met 40 gedragingen).
Deelnemers hadden de vrijheid om het aantal clusters en het aantal kaarten binnen elk cluster te kiezen. Ze konden ook vragen stellen en hun uiteindelijke clustering delen in een digitale bijeenkomst met een onderzoeker.

Kaart-sorteeroefening in groep

Deelnemers werden verdeeld in 3 focusgroepen (elk met 3 deelnemers).
Ze namen deel aan een groepskaartsorteeroefening om hun individuele input te combineren en consensus te bereiken over het clusteren van leiderschapsgedragingen in rollen.
Dit proces werd afzonderlijk herhaald voor zowel formele leiders als leiders binnen het team.

Het onderzoeksteam vergeleek de resultaten van de verschillende focusgroepen en clusterde gedragingen samen als ze in ten minste twee van de drie groepen verschenen. In de laatste fase besprak en verfijnde het onderzoeksteam de labels voor elke leiderschapsrol om de onderliggende gedragingen nauwkeurig weer te geven.

Resultaten

In totaal werden 16 leiderschapsrollen voor formele leiders en 14 leiderschapsrollen voor leiders binnen het team geïdentificeerd.
Gedetailleerde tabellen met de leiderschapsrollen, hun definities en onderliggende gedragingen zijn hier te vinden.

Om de verbanden tussen de verschillende leiderschapsrollen en gedragingen en diverse uitkomsten te onderzoeken, voerden we een grootschalige kwantitatieve studie uit, die hier te vinden is.